Trần Hoa Việt
GIỮA HAI LẰN RANH
(Nỗi
ḷng người Mẹ)
Các con yêu của Mẹ,
Nh́n các con khôn lớn nên bề gia
thất, mà người xưa nói là thành nhân và thành thân,
Mẹ rất đổi vui mừng. Nh́n các cháu nội
ngoại, được bồng ẩm trên tay, mẹ
mường tượng như khi
xưa lo cho các con khi c̣n tấm bé. Nỗi mừng vui và
hạnh phúc của mẹ là được thấy các con
sống hạnh phúc và các cháu khỏe mạnh. Tiền tài, danh vọng không thể mua
được những thứ này. Ba
mẹ c̣n sống đến hôm nay với các con là cũng
nhờ vợ chồng sống hạnh phúc. Xă
hội có thay đổi, hoàn cảnh có thay đổi
nhưng hạnh phúc gần như không hề thay
đổi, chỉ khi ta biết giữ hay không, chỉ khi
ta biết nhận thức, v́ hạnh phúc thật gần và
thật xa đó các con. Chuyện đời như
giấc mơ, thấm thoát mà đă bao năm rồi,
nhớ lại khi mẹ c̣n nhỏ như các con bây giờ…không
biết mẹ có kể cho các con về chuyện ba mẹ
và gia đ́nh ḿnh chưa, câu chuyện như thế nầy
…
Ngày xưa cuộc hôn nhân của
mẹ do Ông Bà ngoại quyết định qua D́ Năm
“trầu” và Ô.Bà Hai Sanh mai mối. Nhiều lúc mẹ nghĩ
mỗi người đều có một duyên số
giống như mẹ ba, dù không quen biết nhau nhưng
rồi cũng nên duyên vợ
chồng. Trước ngày đám hỏi mẹ cũng
chưa biết nhà của ba, chỉ nghe ba nói nhà Ông Bà
nội đất ruộng nằm giửa hai lằn ranh
lửa đạn, nên phải di tản ra ngoài vùng “xôi
đậu”, nơi có an ninh, tránh được tai nạn
chiến tranh, chỉ khi tới mùa lúa, lúc vầng đông
lố dạng mới trở về làm mùa như: cày,
sới, gieo mạ hay gặt khi lúa chín . . . C̣n gia
đ́nh mẹ ở ngoài chợ, ông bà ngoại hằng ngày
lo mua bán kiếm cơm ngày hai buổi nuôi đàn con nhỏ
dại, dù bà không biết chữ nhưng trời phú cho bà
hai tay nhanh nhẹn và bộ óc của bà là một bàn
toán, bà đă tính nhẩm tới những số lẻ
hằng ngàn, ba phép tính cộng, trừ, nhơn không bao
giờ sai. Ngày xưa có lẽ v́ thành
kiến trọng nam khinh nữ của các Ông Bà, nên ngoại
không được tới trường học.
Ngoại dầu cực khổ, tảo tần vẫn lo cho
các d́, cậu và mẹ tới trường . . . nhưng bao
giờ ngoại cũng dặn ḍ bên tai: ”Ráng
học đi con, để sau nầy sướng tấm
thân không cực khổ như mẹ với ba mầy”.
Năm Mậu Thân, nhà
ngoại tiêu tan, mẹ cũng theo gót ngoại buôn bán,
rồi lập gia đ́nh. Hằng ngày xem báo, những
vụ biểu t́nh, tự thiêu, chống đối, đàn
áp, pháo kích, di tản . . . nhưng bao giờ cũng
nghĩ với quân lực của Việt Nam Cộng
Ḥa, cộng sự yểm trợ của Đồng Minh,
miền Nam chắc rồi . . . cũng yên. Bất ngờ, ngày ba mươi tháng tư năm
bảy mươi lăm xảy đến. Ngày mà Ông Dương văn Minh tuyên bố
đầu hàng, thường ngày mẹ ít để ư
tới chuyện quốc gia đại sự nhưng giây
phúc đó mẹ bàng hoàng, sững sờ không biết là
thực hay mơ. Ḷng mẹ
chùng xuống theo từng lời tuyên bố trên
đài phát thanh. Ba thất thểu từ ṭa Hành Chánh
về và than “vậy là hết rồi”! Nghe nói vùng
bốn tử thủ, hy vọng, niềm hy vọng rực
sáng .…nhưng than ôi!
Năm năm trời
sống cơ cực dưới chế độ cộng
sản, ba mẹ quyết định phải ra đi.
Giữa hai lằn ranh Quốc - Cộng, gia đ́nh ḿnh
dứt khoát cùng nhau đi t́m tự do, dầu biết
rằng con đường đó nhiều chông gai, trắc
trở có khi phải hy sinh cả mạng sống của
ḿnh, nhưng dù sao vẫn c̣n hơn
phải sống như vậy để rồi
tương lai các con mờ mịt!
Sau những ngày lênh đênh trên biển
cả, ba con và một người thông dịch bị tàu
hải quân Thái đốt đôi bàn chân, bị phỏng
nặng, tưởng sẽ không bao giờ đi
được nhưng nhờ trời rồi tất
cả đều tai qua nạn khỏi. Gian nan
rồi cũng đi qua nhờ trời phật giúp cho
những người hiền lành và
mẹ lúc nào cũng nghĩ là nhờ vào phước
đức của ông bà.
Sau cơn mưa trời lại sáng mà
con! Ông bà ta vẫn thường nói như
vậy. Tai nạn rồi cũng qua
đi. Sau nhiều ngày lênh đênh
trên biển, có lúc tưởng chừng như bỏ
cuộc, mặc cho định mệnh. Nhưng
v́ tương lai các con, v́ sự hy sinh của ba và sự
hổ trợ của bà con và đặc biệt là ư chí
phấn đấu để sinh tồn nên cuối cùng gia
đ́nh ḿnh đă đến được bến bờ
tự do. Những tháng ngày trên đảo KUKU, GALANG,
những kỷ niệm này làm sao mẹ quên
được! Những hạt gạo, gói ḿ, hộp
cá ṃi…của Liên Hiệp Quốc, những xâu cá
hồng của người dân INDO, những tờ
giấy bảo lănh của d́ dượng Sáu cộng thêm
t́nh thương yêu của d́ dượng, cậu mợ và
các anh chị đă cưu mang săn sóc mẹ con ḿnh khi ba
các con gặp tai nạn . . làm sao mẹ
quên được. Những gánh củi, gói xôi,
những ân t́nh mà ḿnh đă mang, biết bao giờ . . .trả cho hết. C̣n chân ba
v́ bị phỏng nặng không đi được, Mẹ
c̣n nhớ đôi vai của anh Phương và anh Tấn
đă bao lần gồng gánh ba đến trạm y tế
trên đảo để điều trị.
Bệnh t́nh ba nhờ đó thuyên giảm, đôi chân ba
nhờ các anh mà t́m lại được bước đi
tưởng chừng như vĩnh viễn mất!
Nhờ vậy, nơi xứ người ba mới có
sức mà lo cho mẹ và các con. Lúc đó các con c̣n quá
nhỏ, vô tư như các con cừu non tung
tăng đâu hiểu là mẹ đă cầu nguyện
hằng đêm!! Và ngày vui đă đến! Gia
đ́nh ḿnh được định cư ở xứ
tự do. Ba mẹ mừng vui khôn tả v́ biết là
tương lai các con sẽ được sáng lạn
hơn. Mẹ thầm cám ơn trời
phật và tổ tiên ban ơn cho gia đ́nh ḿnh.
Sau những ngày định
cư, bao nhiêu sự đổi thay, thay đổi
để có thể hội nhập vào cuộc sống
mới. Một
năm, hai năm . . . thời gian dần dần trôi qua.
Xứ Mỹ, xứ tự do, tự do .
. .
Các con dần dà khôn lớn . . .
C̣n Hùng đă biết suy
nghĩ và ưu tư về cuộc đời. Con đă đặt những câu
hỏi, mà con ơi! Mẹ cũng không
biết làm sao trả lời cho thỏa đáng.
Hùng con,
Bao nhiêu câu hỏi, bao lời chất
vấn Hùng hỏi mẹ, tại sao bỏ Ông bà ngoại,
Ông bà nội mà đi, tại sao và tại sao . . ., bao
lần trả lời ḷng mẹ buồn vui lẫn lộn
theo từng câu hỏi của con. Nhưng chỉ một câu
Hùng hỏi: ”Mẹ, bác Nghĩa
nói hè nầy bác dẫn con bác đi chơi, c̣n ba, ba có
định dẫn tụi con đi đâu không? Ba có lo cho
tụi con không? Tối ngày cứ lo họp hành lung tung". Một câu hỏi, bao
đêm mẹ không ngủ, con đă nghĩ ǵ về việc
làm của ba, ai đúng, ai sai? Mẹ làm
ǵ, nói ǵ đây giữa hai cha con. Mẹ nghĩ,
nếu nói cho ba biết là Hùng có phản ứng chống
đối và không bằng ḷng với những buổi
họp ở nhà v́ theo ư nghĩ của Hùng, cuối
tuần ba nó phải dẫn anh em nó đi chơi, đi nhà
hàng . . . để rồi Ba nó, đánh nó một trận
rồi gia đ́nh nầy sẽ ra sao?
Ông xă ơi, tôi phải làm
ǵ bây giờ? Con
ơi mẹ phải làm sao?
Lằn ranh Quốc, Cộng mẹ đă
sẳn sàng lựa chọn không một chút ǵ đắng
đo, c̣n giữa hai cha con, mẹ đứng về bên nào,
có ai hiểu cho mẹ không? (v́ lúc
đó con c̣n nhỏ chỉ khoảng 9-10 tuổi).
Bao năm tháng đứng
mũi chịu sào giữa hai cha con. Một đứa con cứng
đầu, một người cha phong kiến, chung quanh
biết bao gia đ́nh đổ vỡ v́ sự cách ngăn
giữa hai trào lưu mới và cũ, nhiều lúc mẹ
nghĩ, mẹ không c̣n đủ sức để làm
vừa ḷng cả hai bên, có lúc mẹ muốn buông xuôi và
lạy trời để không có chuyện ǵ xảy ra,
hằng đêm chỉ cầu trời mong con trưởng
thành, con sẽ hiểu được việc ba làm không
phải cho bản thân ba mà cho những người c̣n
đang ở quê nhà đó con!
Rồi ngày mẹ mong
đợi đă đến, trong khi mẹ gần như
bất lực trước sự xung khắc giữa hai
cha con.
Hùng thương của
mẹ, con đă hoá giải nỗi khổ tâm dằn
vặt mẹ bấy lâu.
Có lẽ con đă chính chắn hơn và hiểu ba hơn nên
đă xin lỗi ba. Con đă gở giùm cục gạch
để trong ḷng mẹ những năm qua. Mẹ cám ơn con, mẹ cũng cám ơn ba con,
hai người đă thông cảm và tha thứ cho nhau
để ngày nay mẹ được mái ấm gia
đ́nh. Gia đ́nh ḿnh hạnh phúc
cũng nhờ đó. T́nh phụ tử từ
đó được khởi sắc hơn và mẹ không
c̣n ǵ vui mừng hơn khi nh́n thấy hai cha con hàn huyên
chuyện văn, khi thấy ba ẩm bồng từng
đứa cháu nội, ngoại móm từng miếng cháo,
đút từng b́nh sửa . . . thay từng miếng
tả. Rồi một ngày nào đó con ở vào tuổi
ba mẹ con mới hiểu nỗi cái hạnh phúc đó to
lớn đến ngần nào, h́nh ảnh đó thánh
thiện biết bao nhiêu đó con!
Ba mẹ một ngày già
đi, hai con trưởng thành, người xưa
thường nói “Người dưng khác họ đem ḷng
nhớ thương”.
Diễm, em con lập gia
đ́nh, một đứa cháu ngoại, hai...ba đứa
cháu ngoại ra đời.
Mẹ mong một đứa cháu nội và
một cô dâu Việt
Nhưng ư nguyện mẹ
không trọn vẹn, con của mẹ đă thương
một cô gái Nam Hàn.
Thương con mẹ phải thương cả những
người con thương, nên mẹ vui vẽ chấp
nhận dù những khi không thể nói chuyện với nhau
được v́ ngôn ngữ bất đồng.
Nhiều lúc mẹ nghĩ biết đâu như vậy có
thể tốt hơn, ḿnh với dâu nếu có giận
hờn, sẽ không có lời qua tiếng lại! Chỉ
tội cho thằng con trai ḿnh đứng giữa hai
lằn đạn biết ngă về phe nào, nên đôi lúc, dù
có buồn giận nhưng v́ thương con, mẹ đă
bỏ qua tất cả, các con có biết điều đó
không?
Nhiều lúc mẹ nh́n vợ con chăm
lo cho từng đứa cháu của mẹ, dù sau một ngày
làm việc mệt nhọc. Sự chăm chút do t́nh
mẫu tử thiêng liêng của vợ con như mẹ
đă lo cho các con ngày xưa, như con chim đút mồi,
như gà mẹ che chở cho con dưới cánh, như
vịt mẹ dẫn đàn con đi ṿng quanh hồ . . .
H́nh ảnh thiên thần đó hóa giải hết những
điều phiền muộn trong ḷng và mẹ không c̣n mong là
có đứa con dâu VN như trước đây
nữa. T́nh mẫu tử không biên giới, không phân
biệt chũng tộc, mầu da,
đức tin phải không con! Nhờ vậy mà mẹ
thương con dâu mẹ nhiều hơn và như con
thấy, dù con ở xa ba mẹ nhưng khi các con cần
đến, ba mẹ lúc nào cũng sẵn sàng không kể
ngày đêm . . . những mong được san sẽ
phần nào gánh nặng của vợ chồng con.
Mẹ cũng không mong rằng dâu của
mẹ như bà Tôn Phu Nhân mà ngày xưa khi mẹ cắp sách
đến trường mẹ từng ngưỡng mộ
với bốn câu thơ dưới đây:
Cật ngựa thanh gươm vẹn
chữ ṭng
Ngàn thu rạng
tiết gái Giang Đông
Anh hởi Tôn Quyền anh có biết
Trai ngay thờ chúa gái
thờ chồng.
Điều mẹ muốn các con
hiểu là niềm hạnh phúc của mẹ theo
từng sự vui buồn của các con, nhất là lúc
tuổi mẹ đă ṃn dần theo thời gian và bệnh
tật. Anh em các con hăy sống trong t́nh thương và
tha thứ cho nhau dù ở bất cứ hoàn cảnh nào,
đó là điều tâm nguyện của mẹ
trước khi mẹ ra đi về với Ông Bà . . .
*
**
Hùng, Diễm hai con,
Đốt nén hương trên bàn thờ
ngoại, ánh mắt ngoại nh́n mẹ, với sự
thương yêu, mẹ tự cảm nhận ḿnh có lỗi
nhiều với ngoại, khi mẹ chọn con
đường ra đi, bỏ ngoại ở lại quê
nhà sống với những nổi buồn khắc
khoải. Chờ đợi tin tức các con lúc ban
đầu, rồi mong ước hy vọng gặp con,
nhưng tất cả chỉ là hư ảo . . . để
rồi một buổi chiều ngoại ra đi trong ṿng
tay của các d́ dượng, các cháu và những người
thân c̣n lại nơi quê nhà. Nhưng phương trời
xa lạ nầy những đứa con, cháu mà ngoại
đă dày công nuôi dưỡng đă làm ǵ cho ngoại!
Một viên thuốc, một chén cháo khi ngoại bệnh
cũng không! Vành khăn trắng quấn trên
đầu cũng không có! Giọt lệ tuôn trên
khóe mắt, mẹ ân hận, dù mẹ
biết rằng ngoại đă tha lỗi cho tất cả,
có lẽ niềm ray rức nầy sẽ vương
vấn mẹ suốt cuộc đời nầy. Mẹ
không muốn các con sau nầy
giống như mẹ, trong tận đáy ḷng có những
nổi buồn khi cảm nhận rằng ḿnh có lỗi
với mẹ. Mẹ đă tha thứ
những lỗi lầm dù lớn hay nhỏ, những
lỗi các con biết, luôn cả lỗi các con không biết.
Mẹ đang ở độ tuổi ít
nhớ, nhiều quên nầy, mẹ chỉ cầu mong trong
những ngày c̣n lại, mẹ vẫn c̣n biết và nhận
ra những người mà mẹ thương yêu và những
người thương yêu mẹ, để mẹ
sống trong niềm hạnh phúc đó.
Giot lệ bao giờ cũng chảy xuôi,
thời gian cũng trôi dần theo năm
tháng, thêm những đứa cháu lần lượt ra
đời với sự ước mong của hai bên
Nội Ngoại. . . .
Và một ngày nào đó khi các cháu lớn
khôn, và khi chúng có lỗi lầm, các con hăy cầm tay chúng và
nói rằng mẹ ba đă tha lỗi cho tụi con, cũng
như khi xưa ngoại đă tha thứ cho ba mẹ, v́:
Trong vũ trụ, có lắm kỳ
quan
Nhưng kỳ quan tuyệt xảo
nhất là trái tim người mẹ.
Nay mẹ rất hài ḷng, cho
dù chỉ uống ly nước lă hay ly cà phê đen của
dâu và rễ mời, mẹ vẫn cảm thấy ngọt
ngào như uống cả t́nh thương vào ḷng. Mẹ rất hạnh phúc v́ các con
đă nên người khôn lớn thành đạt, các cháu
khỏe mạnh ngoan ngoăn. Ba con đă đến
tuổi về hưu, an hưởng tuổi già, lo cho
đời sống tâm linh cho ḿnh và tha nhân. Riêng mẹ,
luôn cầu nguyện b́nh an . . .và các con là
những ǵ quư báu nhất mà mẹ có trên đời này .
. .
Các con nên nhớ, người hạnh phúc
nhất không nhất thiết là phải có tất cả
những điều họ ước, nhưng biết vui
với những ǵ đang có mà họ bắt gặp trên
đường đời. Dù mẹ là cây cổ thụ
trăm năm, cũng không thể sống đời
với các con. Một khi trăm tuổi, mẹ
muốn về với ngoại, nhưng mặt khác mẹ
cũng muốn được bên các con. Một lần
nữa mẹ đành thất hiếu với ngoại
để được măi măi ở bên các con, các cháu,
đó là sự lựa chọn của mẹ, và mẹ
cảm thấy hài ḷng v́ quyết định này.
Suốt đời mẹ luôn bị dằn vặt giữa
những lựa chọn khi lằn ranh thật mơ
hồ, mong manh nhưng vô cùng quan trọng, và nhờ t́nh yêu
thương, mẹ đă chọn lựa con
đường tốt nhất để đem hạnh
phúc đến cho những người thân yêu của
mẹ.
Mẹ của các con . . .
Trần Hoa Việt
Ngày đầu tháng 5-2011